Гарохавая каша з кабачкамі і грыбамі

Не магу прапанаваць вам рэцэпт гэтай смачнай стравы без гісторыі цудоўнай для нашага здароўя бабовай культуры, бо спадзяюся, што інфармацыя, якую я знайшоў, будзе таксама цікавай і карыснай для вас. Такім чынам, гаворка пойдзе пра гарох.

Які народ першым дадумаўся выкарыстоўваць гарох у ежу, дакладна не вядома. Устаноўлена толькі, што прапрапрабацька сучасных гатункаў рос і ў Міжземнамор’і, і ў Індыі, і ў Кітаі. У старажытным свеце гарох быў асноўнай ежай бедных людзей. Намаганняў у вырошчванні не патрабаваў і каштаваў, як бы мы цяпер сказалі, капейкі. Пры гэтым вядомы гарох быў не толькі беднякам, але і шляхце. Ёсць легенда, што прозвішча Цыцэрон пайшло ад лацінскага слова cicer — гарох, бо ў аднаго з продкаў славутага прамоўцы на носе была радзімка, падобная на гарошыну. Цыцэрон у памяць пра такое супадзенне прозвішча з назвай расліны заказаў сярэбраны кубак, на якім было выразана яго імя — Марк Тулій, а замест прозвішча выгравіравана гарошына.

Важнай часткай гарохавай гісторыі варта лічыць XVI стагоддзе, калі вывелі, мабыць, самы папулярны гатунак — салодкі зялёны гарошак. Тут французы — заканадаўцы кулінарнай моды — рассмакавалі гарошак і вырашылі, што ён настолькі добры, што нядрэнна падаваць яго на каралеўскі стол. Вельмі паважалі французскія каралі зялёны гарошак, засмажаны на свіным сале.

У Расію зялёны гарошак трапіў у XVII стагоддзі, хоць раней на Русі, як практычна і ва ўсім свеце, ведалі і ўжывалі ў ежу іншыя гатункі гароху. Цар Аляксей Міхайлавіч, бацька Пятра Вялікага, любіў гарох не менш, чым французскі кароль. Аддаваў перавагу гарохавым пірагам і зялёнаму гарошку на топленым масле.

Між іншым руская назва гароху ўтворана ад той жа асновы, што і санскрыцкая “гаршати” — церці. Гэта значыць, гарох азначае “цёрты”: калісьці яго церлі, каб атрымаць муку.

Карысць гарохавай кашы складана пераацаніць, бо ў ёй даволі шмат бялку, які жыццёва неабходны кожнаму чалавеку для нармальнай жыццядзейнасці. Па хімічным складзе гэтаму прадукту таксама складана падабраць годны аналаг. Па харчовай каштоўнасці гарохавая каша цалкам можа сапернічаць нават з ялавічынай.

Таксама ў складзе гароху ёсць незаменная для чалавека амінакіслата лізін. Яна змагаецца з хранічнай стомленасцю, дрэнным настроем, герпесам, а таксама падтрымлівае нармальную работу сардэчна-сасудзістай сістэмы. Утрым­лівае гарохавая каша таксама вітамін А і вітаміны групы В.

А цяпер будзем разбірацца з асаблівасцямі гатавання гароху.

Калі вы лічыце, што гарох заўсёды доўга варыцца, хутка прыгарае, застаецца занадта жорсткім або, наадварот, раскісне ў вадкую кашу — вы проста не ўмееце яго гатаваць. Прапаную рэцэпт правільнай гарохавай кашы і тры спосабы яе разнастаіць.

Колькі варыцца гарох? Цэлы сухі гарох варыцца 2—2,5 гадзіны, а то і даўжэй — усё залежыць ад гатунку і патрэбнай вам кансістэнцыі. Дроблены будзе гатавацца 1—1,5 гадзіны.

Калі папярэдне замачыць гарох, ён разбухне, стане мяккім, час гатавання скароціцца. Цэлыя гарошыны бу­дуць варыцца 40—60 мінут, драблёныя — 30—45 мінут.

Як паскорыць працэс? Не саліце адразу: у салёнай вадзе гарох варыцца даўжэй. Так што лепш класці соль у самым канцы.

Пасля закіпання дадайце ў гарох пару лыжак алею ці сметанковага масла.

Праз 10—15 мінут пасля закіпання ўсыпце 1/2 чайнай лыжкі соды на кожныя 2 літры вады. Так гарох стане мяккім ужо праз 5—7 мінут. Але будзьце акуратныя: калі з содай перабраць, смак стравы можа сапсавацца.

Вось мы і падышлі да асноўнага моманту гатавання гарохавай кашы з кабачкамі і грыбамі.

Нам спатрэбіцца:

2 шклянкі гароху;

соль — на смак;

2 цыбуліны;

300 г грыбоў;

300 г кабачкоў;

3 сталовыя лыжкі алею.

У працэсе

Зварыце гарох. Цыбулю абярыце і нарэжце паўкольцамі. Грыбы памыйце і нарэжце, кабачок таксама нарэжце паўкольцамі. На алеі абсмажце цыбулю да залацістай скарыначкі, затым дадайце грыбы і кабачок. Абсмажце 10 мінут, пасаліце.

У згатаваны гарох пакладзіце цыбулю, грыбы і кабачок, змяшайце. Накрыйце і пакіньце таміцца 20 мінут. Падавайце да стала з зелянінай. А можаце ўпрыгожыць тымі ж кабачкамі, грыбамі, зялёнай салатай і кунжутам, як у мяне на здымку.

Яшчэ хочацца падказаць, як правільна варыць гарох у каструлі і мультыварцы.

Так трэба варыць у каструлі.

Абавязкова перабярыце гарох: павыкідайце пашкоджаныя гарошыны і дробныя камяні. Пасля гэтага замачыце яго ў чыстай халоднай вадзе на 5—8 гадзін. Даўжэй не варта: гарох можа закіснуць. Калі час выйдзе, праверце, ці дастаткова разбухлі гарошыны. Калі не — зліце старую ваду, наліце чыстую і пачакайце яшчэ гадзіну-паўтары.

На 300 г гароху трэба 2—3 л вады.

Перад варкай прамыйце гарох і па­кладзіце ў каструлю з тоўстымі сценкамі і дном: у такой у вас нічога не прыгарыць. Наліце чыстай вады так, каб яна была вышэй зерняў на 1 см.

Пастаўце каструлю на павольны агонь. Калі з’явіцца пена, зніміце яе сталовай лыжкай або шумоўкай.

Цалкам накрываць каструлю накрыўкай не варта: пакіньце шчыліну, каб выходзіла пара. Калі вада выкіпела, даліце кіпеню. Халодную ваду ўліваць нельга, інакш смак стравы сапсуецца.

Паколькі гарох хутка прыгарае, яго трэба перыядычна памешваць. Пачынаць можна, як толькі перастане з’яўляцца пена.

Калі гарох разварыўся, а вада яшчэ не выкіпела, проста зліце яе ці пакіньце выкіпаць на павольным агні ў адкрытай каструлі.

Перш чым выключыць пліту ці адразу пасля гэтага пасаліце гарох. Калі вам трэба пюрэ, разамніце гарох таўкачом або блэндарам, не чакаючы астывання стравы, — так не будзе камякоў.

Гатовую кашу запраўце сметанковым маслам, алеем або тлустымі вяршкамі. Упрыгожце зелянінай.

А вось як варыць гарох у мультыварцы.

Вычышчаны ад смецця і прамыты гарох засыпце ў мультыварку і заліце вадой у прапорцыі 1:2.

Пастаўце рэжым “Тушэнне” або “Каша” на 2 гадзіны, калі гарох папярэдне не быў замочаны, і на 30—40 мінут, калі вы яго замочвалі.

За 10 мінут да гатоўнасці пасаліце гарох і дадайце ў яго алей або сметанковае масла.

Смачна есці!

Рэцэпт ад Сяргея ХАРЭВІЧА.
Фота аўтара.