Глаксінія, або сінінгія

Сінінгія здзіўляе сваімі шыкоўнымі аксаміцістымі кветкамі, якія вельмі нагадваюць па форме раструб грамафона. Завезлі яе ў Еўропу ў канцы ХІХ стагоддзя з Паўднёвай Амерыкі. Да сённяшняга дня кветкаводы вывелі дзясяткі відаў расліны, якія адрозніваюцца памерамі і афарбоўкай кветак. Сінінгію кветкаводы часцей называюць іншым імем — глаксінія.

Пасадка

Асаблівасцю глаксініі з’яўляецца тое, што ў яе ёсць перыяд спакою. Пасля яго заканчэння, а гэта канец лютага або пачатак сакавіка, расліну неабходна перасадзіць. Сігналам да таго, што настаў час для гэтага працэсу, служаць расткі, якія з’яўляюцца на клубнях кветкі. Пры гэтым трэба сачыць, каб расткі не выцягнуліся, што можа негатыўна паўплываць на далейшае развіццё глаксініі. Яны маюць патрэбу ў правільнай падрыхтоўцы ў час перасадкі.

* Перад тым як перасадзіць глаксінію, расліну трэба выняць з вазона, у якім яна знаходзілася, зрэзаць сухія карэньчыкі, пакінуўшы найбольш буйныя.

* Кожны з клубняў трэба старанна прамыць у цёплай вадзе. Добра, калі яна будзе праточнай. Гэты спосаб выкарыстоўваецца таксама для перасадкі клубняў глаксініі, купленай у кветкавым магазіне або на рынку з мэтай забеспячэння пастаяннага месца.

* Вымыўшы клубні, варта праверыць, ці не пашкоджаны яны гніллю і ці няма на іх якіх-небудзь пашкоджанняў. Пры знаходжанні такіх участкаў іх неабходна выразаць вострым нажом да з’яўлення здаровай часткі, а месца зрэзу прысыпаць вугалем, які папярэдне расцерці на парашок. Мяккія і зморшчаныя клубні рэкамендуецца абгарнуць вільготнай тканінай. Літаральна праз два дні яны набудуць нармальную форму.

* Наступным этапам з’яўляецца прафілактыка шкоднікаў і захворванняў. Для гэтага карыстаюцца фунгіцыдамі і спецыяльнымі пратравамі, якія можна набыць у спецыялізаваных магазінах.

Садзіць глаксінію трэба ў лёгкі кіслы грунт. Ідэальна падыдзе тарфяная сумесь. Асаблівую ўвагу неабходна ўдзяліць вазону. Яго дыяметр не павінен быць намнога большым, чым клубень, інакш кветка ўсю сваю сілу кіне на нарошчванне каранёвай сістэмы, што паўплывае на якасць цвіцення. На дно вазона неабходна пакласці дрэнажны пласт. У якасці яго падыдзе пенапласт або керамзіт. Потым насыпаецца грунт, у якім робіцца невялікага памеру ямка, куды змяшчаецца клубень. Зверху дасыпаецца грунт. Пры гэтым трэба сачыць, каб клубень быў пакрыты не больш чым на дзве трэці сваёй вышыні. Самымі лепшымі клубнямі лічацца тыя, якія вызначаюцца пругкасцю, не маюць ніякіх пашкоджанняў, на іх утварылася некалькі расткоў.

Асвятленне

Глаксінія адносіцца да святлолюбівых раслін. Аднак яна аддае перавагу даволі яркаму, але рассеянаму святлу, не пераносіць прамых сонечных промняў. Аптымальным месцам для размяшчэння кветкавых вазонаў з глаксініяй будуць вокны, якія выходзяць на ўсход або на захад. Глаксініі, якія растуць на паўднёвых вокнах, патрабуюць дадатковага прыцянення, паколькі прамыя сонечныя промні могуць выклікаць апёкі лісця. Раслінам, размешчаным на паўночных вокнах, будзе не хапаць святла, у выніку парасткі выцягнуцца і паблякнуць.

Тэмпература

Вельмі важна пры вырошчванні глаксіній прытрымлівацца тэмпературнага рэжыму, таму што ў гэтай расліны ярка выяўлены перыяды актыўнага росту і спакою. У летні перыяд у памяшканні, дзе расце глаксінія, неабходна падтрымліваць дзённую тэмпературу ад 20 да 22°С. Уначы дапушчальна зніжэнне тэмпературы да 18°С. А зімой (у перыяд спакою) для гэтай расліны камфортнай тэмпературай будзе 10—14°С. Важна памятаць, што ў любую пару года скразнякі і тэмпературныя перапады глаксініі пераносяць дрэнна.

Вільготнасць

Догляд хатняй глаксініі патрабуе падтрымання вільготнасці паветра ў дыяпазоне 70—80%. Трэба ўлічыць, што пападанне вады на лісце і кветкі глаксініі можа аказацца сумным, таму апырскваць гэтую расліну не рэкамендуюць. Аднак можна рабіць вільготным паветра вакол глаксініі пры дапамозе вельмі дробнага распыляльніка. Але лепш за ўсё паставіць вазон у паддон, запоўнены вільготным керамзітам або галькай. Пры гэтым неабходна сачыць, каб дно вазона не дакраналася да вады.

Паліў

Паліваюць глаксініі па меры высыхання землянога камяка, наліваючы ваду ў паддон або ў край вазона. У вегетацыйны перыяд паліў павінен быць шчодрым. Аднак празмерная сырасць можа загубіць кветку, таму сачыце за колькасцю вады ў паддоне. Пасля прамакання зямлі вазон неабходна ставіць на вільготную марлю, каб цалкам усмакталася лішняя вільгаць. Паліваюць расліну адстоянай вадой, тэмпература якой на два градусы вышэйшая за хатнюю, гэта спрыяе больш хуткаму ўсмоктванню вільгаці каранямі і зніжае рызыку загнівання каранёвай сістэмы.

Падкормка

Глаксініі неабходна і перыядычная падкормка ўгнаеннямі для хатніх раслін, якія цвітуць. У перыяд з красавіка па жнівень яе падкормліваюць адзін раз на тыдзень, выкарыстоўваючы палову дозы, адзначанай на ўпакоўцы. А вось у перыяд спакою глаксініі ўгнойваць не трэба.

Перыяд спакою

У глаксініі ярка выяўлены перыяд спакою. Пасля цвіцення сцёблы і лісце пачынаюць жаўцець і сохнуць, адміраюць таксама і карані. Так што да моманту зімоўкі ў глаксіній застаюцца толькі клубні. Пры правільным доглядзе клубні захоўваюцца да наступнага сезона і ў пачатку актыўнага перыяду даюць новыя расткі і карэньчыкі. Пасля таго як расліна скінула лісце, трэба абрэзаць сцябло на вышыню аднаго сантыметра над зямлёй. Пасля гэтага на працягу 3—4 тыдняў працягваюць даглядаць хатнюю глаксінію, зменшыўшы паліў, і толькі потым акуратна выкопваюць клубні, прымаючы іх на зімоўку.

Глаксінія патрабуе пэўных умоў зімоўкі. Для гэтага вазьміце невялікі пластмасавы кантэйнер, змясціце ў яго ўвільготнены пясок, пакладзіце туды клубні і пастаўце ў цёмнае і халаднаватае месца. Ідэальна, калі ў зімовы перыяд вы зможаце падтрымліваць тэмпературны рэжым на ўзроўні 10—14°С. Можна таксама пакінуць клубні ў вазоне і прыняць яго ў гараж, падвал або на гарышча. Калі такой магчымасці няма, то вазон прымаюць у халаднаватае месца або захоўваюць пад ваннай або каля балкона, накрыўшы цёмнай плёнкай.

Паліваюць глаксініі ў гэты перыяд вельмі рэдка — не часцей за два разы ў месяц. Прычым паліў праводзяць у маленькіх дозах, проста не даючы клубням засохнуць. Пры больш частым і шчодрым паліве клубень глаксініі пачне гніць і загіне. З пачаткам актыўнага перыяду вазон з раслінай перамяшчаюць на светлае месца і пачынаюць паступова павялічваць паліў. А потым паліваюць і даглядаюць па звычайнай схеме.

Важна ведаць

1. Дзяліць пасадачны матэрыял перад тым, як пасадзіць глаксінію клубнем, можна толькі тады, калі кветка знаходзіцца ў стане спакою.

2. Праз 2—3 гады памер і колькасць кветак зніжаецца, таму патрабуецца пасадзіць глаксінію клубнем, падзяліўшы буйны ці вырасціўшы новы.

3. Паліў ажыццяўляецца толькі на працягу перыяду вегетацыі раслін, пасля цвіцення (верасень — кастрычнік) перад станам спакою трэба паліваць радзей, каб выклікаць сон.

Што рабіць, калі…

* глаксінія не прачнулася пасля зімоўкі. Самая першая і простая хуткая дапамога пры абуджэнні глаксіній са спячкі — загарнуць вазон з глаксініяй у цэлафанавы пакет, каб стварыць павышаную вільготнасць для з’яўлення парасткаў;

* у глаксіній не паспеў утварыцца клубень. У гэтым выпадку маладую глаксінію не трэба адпраўляць на зімоўку, таму што можна зусім страціць расліну. Таксама нельга адпраўляць маладую глаксінію на зімоўку, калі ў яе ўсяго 4—5 пар лісткоў;

* глаксінія вельмі павольна расце або яе кветкі скручваюцца. Магчыма, зімоўка расліны была вельмі халоднай, або ў пакоі, дзе расце глаксінія, вельмі нізкая тэмпература ці скразнякі;

* лісткі глаксініі пажаўцелі. Такое можа быць пры залішнім паліве. Тэрмінова вымайце клубень глаксініі і прасушыце, каб пазбегнуць яго загнівання;

* лісткі глаксініі страцілі колер. У гэтым выпадку ў наяўнасці магніевае галаданне. Дапамогуць вадкія падкормкі, у якіх ужо дабаўлены ўсе мікраэлементы;

* на лістках глаксініі з’явіліся плямы. Плямы на лістках глаксініі могуць з’явіцца ад вельмі яркага асвятлення. Прыцяніце глаксінію, каб пазбегнуць сонечнага апёку;

* лісткі глаксініі скручваюцца. Такое магчыма, калі ў пакоі вельмі суха і горача або, наадварот, вельмі вільготна. Адрэгулюйце вільготнасць і паліў;

* лісткі глаксініі пачырванелі. Гэта прымета недахопу фосфару, які можа прывесці да таго, што глаксінія ўвогуле перастане цвісці. Правядзіце фосфарную падкормку;

* у глаксініі сохнуць ніжнія лісткі. Акрамя няправільнага паліву, гэта можа быць і прыметай інфекцыі. Правядзіце апрацоўку фітаспарынам або іншым фунгіцыдам.

Люцына ГАПОНІК,
настаўніца хіміі і біялогіі Раціцкай сярэдняй школы,
педагог дадатковай адукацыі Гродзенскага раённага ЦТДіМ.
Фота аўтара.