Гуляем з пластыкавымі трубачкамі

Колькасць дзяцей з пэўнымі парушэннямі ў развіцці няўхільна павялічваецца. Гэта патрабуе стварэння і ўдасканалення адаптыўнага адукацыйнага асяроддзя. З мэтай развіцця творчай ініцыятывы і прафесійнага майстэрства настаўнікаў-дэфектолагаў у гэтай дзейнасці я правяла майстар-клас для калег па вырабе дыдактычных дапаможнікаў з пластыкавых трубачак для напіткаў.

У нашым побыце шмат цікавых прадметаў, якія прыцягваюць увагу дзяцей, сярод якіх — пластыкавыя трубачкі для напіткаў. Гэта ўніверсальны матэрыял для стварэння розных шматфункцыянальных дыдактычных гульняў, якія падыходзяць для дашкольнікаў і школьнікаў. Такія гульні не толькі захапляльныя і цікавыя, але і карысныя.

Сучасная прамысловасць выпускае розныя віды трубачак для напіткаў, якія адрозніваюцца велічынёй, дыяметрам, колеравай гамай, а таксама матэрыялам. Праз трубачку можна дзьмуць, яе можна згінаць, разразаць на кавалачкі, нанізваць на што-небудзь, праціскаць у адтуліны і інш. Гульнявыя сюжэты з пластыкавымі трубачкамі разнастайныя.

Дыдактычныя гульні з трубачкамі развіваюць дробную маторыку рук і каардынацыю рухаў, дзякуючы чаму развіваюцца маўленне, інтэлектуальныя і творчыя здольнасці.

Знайдзі колер і палічы

Мэта: развіццё хуткасці рэакцыі і дробнай маторыкі, фарміраванне паняцця пра лічбу пры дапамозе прыёму суадносін колькасці трубачак з пэўнымі лічбамі.


Вырабляюцца карткі з каляровага кардону (колеры выбіраюцца ў адпаведнасці з колерамі трубачак). На кожнай картцы пішацца лічба. Карткі перамешваюцца і размяшчаюцца стосікам каляровым бокам уніз. Перад вучнямі стаіць каробачка з рознакаляровымі трубачкамі. Дзеці бяруць са стосіка пэўную колькасць картак (ад меншай колькасці — да большай) і раскладваюць іх перад сабой каляровым бокам. Задача вучняў — выбраць з каробкі пэўную колькасць трубачак пэўнага колеру і пакласці іх побач з адпаведнай карткай. Можна гуляць на хуткасць, замерваючы час, затрачаны на выкананне задання.

Лабірынт з шарыкамі

Мэта: развіццё дробнай маторыкі, увагі, лагічнага мыслення, уседлівасці.


Бяром любую плоскасць, якую будзе зручна трымаць у руках. Наразаем трубачкі рознага памеру і склейваем іх. Запускаем у лабірынт шарык. Лабірынт можна запаўняць невялікімі цацкамі і прыдумляць для яго розныя апавяданні (казкі) пра падарожжа Калабка.

Пацеркі з трубачак

Мэта: развіццё ўвагі, дробнай маторыкі, фанематычнага слыху, мыслення (у залежнасці ад варыянта гульні).

Збіраем пацеркі з рознакаляровых трубачак па інструкцыі педагога (галосныя — зычныя, звонкія — глухія зычныя, доўгія — кароткія і інш.).

Гульні з абручамі

Мэта: развіццё ўвагі, лагічнага мыслення, умення групаваць прадметы па зададзенай прымеце.


Выразаем рознакаляровыя абручы ці робім колы з рознакаляровых шнуркоў. Раскладваем трубачкі па колеры (велічыні). У адно кола дзеці кладуць толькі чырвоныя (доўгія) трубачкі, у другое — сінія (кароткія).

Раскладваем трубачкі такім чынам, каб у зялёным коле былі ўсе маленькія трубачкі, а ў чырвоным — усе зялёныя (практыкаванне на аб’яднанне множнасцей, раздзяленне множнасцей на класы).

Даміно

Мэта: развіццё ўмення дыферэнцыраваць колеры і напрамкі ў прасторы.


Гуляць па прынцыпе даміно.

Знайдзі пару

Мэта: развіццё ўмення дыферэнцыраваць колеры, зрокавай памяці, мыслення.


Карткі ляжаць верхнім бокам уніз. Трэба знайсці дзве аднолькавыя карткі. Адкрываць адначасова можна толькі дзве карткі.

Канструяванне з трубачак. Збіраем літары і словы

Мэта: развіццё ўвагі, канструктыўнага праксісу, мыслення, умення дыферэнцыраваць колеры.


Збіраем малюнак па ўзоры.

Галаваломка Говарда Флейшара

Мэта: замацаванне назваў геаметрычных фігур, развіццё творчых здольнасцей і ўяўлення.


З 12 трубачак і ніткі звязваецца галаваломка ў выглядзе куба. Атрыманая канструкцыя лёгка трансфармуецца ў розныя фігуры. Далей усё залежыць ад фантазіі.

Прадоўжы рад

Мэта: развіццё ўвагі, дробнай маторыкі, памяці, умення дыферэнцыраваць колеры і велічыню.

На картках зададзена паслядоўнасць. Неабходна паўтарыць і прадоўжыць яе.

Збяры па колеры

Мэта: развіццё ўвагі, дробнай маторыкі, умення дыферэнцыраваць колеры.

Вучні сартуюць трубачкі па колеры ў спецыяльна падрыхтаваныя ёмістасці.

Графічная дыктоўка

Мэта: развіццё ўвагі, дробнай маторыкі, умення арыентавацца на плоскасці аркуша.


На кардонным аркушы чэрцім поле з клеткамі. Настаўнік дыктуе дзецям, у які бок і на колькі клетак трэба размя-шчаць трубачкі. У выніку атрымліваецца аб’ёмная фігура.

Знайдзі небяспечнае месца. Запалі агеньчык

Мэта: развіццё ўмення выконваць гукавы аналіз слоў, знаходзіць слабыя месцы ў словах (арфаграмы), складаць схемы слоў.

Настаўнік вымаўляе словы, а дзеці складаюць іх схемы і “запальваюць” (падымаюць) чырвоны “агеньчык” (чырвоную трубачку), як толькі знаходзяць небяспечныя месцы (гукі, якім пры пісьме нельга давяраць).

Трубачкі адпаведных колераў (чырвоныя — галосныя, сінія — цвёрдыя зычныя, зялёныя — мяккія зычныя) можна выкарыстоўваць для складання гукавых схем слоў. Мадэляванне дазваляе дзецям вобразна ўявіць структуру слоў.

Сухі акварыум

Мэта: развіццё ўмення вызначаць навобмацак дробныя прадметы, нармалізацыя мышачнага тонусу, стымуляцыя тактыльных адчуванняў.

У каробку-акварыум складваюцца нарэзаныя каляровыя трубачкі. Дзеці як мага глыбей апускаюць туды рукі і перабіраюць трубачкі. На дне акварыума можна схаваць невялікую цацку, пластмасавыя літары ці лічбы, геаметрычныя фігуры, перамяшаць іх, з заплюшчанымі вачыма знайсці і назваць адшуканы прадмет.

Рознакаляровыя вежы

Мэта: развіццё фанематычнага слыху, увагі, дробнай маторыкі і ўмення дыферэнцыраваць колеры, фарміраванне матэматычных уяўленняў і ўменняў выконваць фанетычны аналіз слоў.

Заданні на дыферэнцыяцыю гукаў, велічыні, галосных і зычных, цвёрдых (звонкіх) зычных і мяккіх (глухіх) зычных, свісцячых і шыпячых, аўтаматызацыю пастаўленых гукаў у складах і словах, фанетычны аналіз слоў, вызначэнне арфаграм у складах і словах (напрыклад, калі ў слове трэба пісаць раздзяляльны мяккі знак, бяром чырвоную “цаглінку”, калі не трэба — сінюю), адпрацоўку матэматычных уяўленняў (палічы, колькі…), арыентацыю ў прасторы (над, пад, паміж) і часах года (гульня “Калі гэта бывае?”) і інш.

Крыжыкі-нулікі

Мэта: развіццё ўвагі, лагічнага мыслення, хуткасці мысліцельных аперацый, дробнай маторыкі.


Вырабляецца невялікае квадратнае поле з кардону 3 на 3 клеткі. Задача — першым выкласці рад з трох трубачак аднаго колеру па гарызанталі, вертыкалі ці дыяганалі.

Людміла ТРОЦКАЯ,
настаўнік-дэфектолаг сярэдняй школы № 1 Маларыты.