Нудная пара — асенняя хандра

Перыяд змены надвор’я з летняга на асенняе спачатку выклікае прыліў сіл, бо ў сярэдняй паласе змена пор года суправаджаецца буянствам фарбаў. Аднак праз кароткі прамежак часу дзень пачынае вельмі змяншацца, тэмпература паветра паніжаецца, а на змену сонцу прыходзяць частыя халодныя дажджы. Як пазбегнуць асенняй хандры, калі ўся прырода літаральна настройваецца супраць нас, выпрабоўваючы холадам, сырасцю і пахмурным небам над нашымі галовамі?

Для гэтага стану магчымы розныя спалучэнні па інтэнсіўнасці сімптомаў: нестабільнасць эмацыянальнага стану, змяненне ўстойлівых паводзін, апатыя, адсутнасць жадання працаваць, спад цікавасці ў любой дзейнасці, зласлівасць, начны сон з абуджэннямі, цяжкасці з засынаннем.

Прычынамі ўзнікнення такога стану могуць паслужыць змяншэнне светлавога дня, перавага дажджлівага і пахмурнага надвор’я, пахаладанне і звязанае з гэтым пераахаладжэнне арганізма, генетычная схільнасць да перападаў настрою і зацыкленасць на дрэнных адчуваннях, стрэсавыя станы, саматычныя паталогіі, парушэнні метабалізму.

Як змагацца з асенняй хандрой? Універсальнага адказу не існуе. У кожным выпадку патрабуецца падбіраць схему лячэння індывідуальна, улічваючы цяжар сімптомаў, асаблівасці генетычнага анамнезу (наяўнасць дэпрэсіўных станаў у сваякоў) і спадарожныя захворванні, асабістую інтэрпрэтацыю адчуванняў, агульны стан здароўя. Большасць з нас думае, што ў стане зразумець самастойна, дзе адбыўся збой, і можа ліквідаваць гэтыя з’явы, унёсшы карэктывы ў рэжым дня.

Наша парада: асеннюю хандру і меланхолію сустракайце з усмешкай! Гэта ўсяго толькі дрэнны настрой, які абавязкова пройдзе. А каб гэта адбылося хутчэй, рэкамендуем:

• перагледзьце свой рацыён харчавання і папоўніце дэфіцыт вітамінаў, бялковай ежы і мінералаў, адмоўцеся ад дыет для пахудзення;

• пазбягайце эмацыянальных стрэсаў;

• ужывайце прадукты, якія стымулююць сінтэз сератаніну. Да іх адносяць бананы, рыбу, садавіну, арэхі, малочныя прадукты, чорны шакалад, агародніну, фінікі;

• сачыце за папаўненнем вітаміну D, які змяшчаецца ў тлустых гатунках рыбы, сырах, марскіх водарасцях, сметанковым масле, курыных жаўтках;

• аддайце перавагу свежазгатаваным сокам з морквы, бурака, апельсінаў, а не напіткам, якія змяшчаюць кафеін;

• уключыце ў рацыён гарбаты з траў (чабару, зверабою, шыпшыны, ліпы);

• адаптавацца да дажджлівага надвор’я дапамогуць настойка элеўтэракоку, лімонніку і жэньшэню;

• трымайцеся рэжыму дня, па максімуме выкарыстоўвайце светлавы час, уставайце з першымі прамянямі сонца, кладзіцеся спаць раней, не заседжвайцеся за поўнач;

• выключыце з меню моцныя напіткі, яны толькі ўзмацняюць дэпрэсію і пагаршаюць настрой;

• вячэрайце не пазней чым за дзве гадзіны да сну;

• перад сном праветрывайце памяшканне, трымайцеся тэмпературнага рэжыму ў межах 20 градусаў цяпла;

• цёплая хвойная ванна і гарбата з седатыўных траў (меліса, мята, рамонак, мацярдушка) перад сном супакояць нервы і адновяць душэўную раўнавагу;

• рэгулярна здзяйсняйце прагулкі на свежым паветры — і ваша самаадчуванне значна палепшыцца. Памятайце, фізічная нагрузка неабходна кожнаму. Толькі фізічная актыўнасць дазволіць чалавеку не ўвязаць у сваім стане;

• ёга, фітнес, шэйпінг, аэробіка дапамогуць справіцца з хандрой;

• творчасць здольна вярнуць цудоўны настрой, таму ў непагадзь лепш не сядзець дома і сумаваць, а адправіцца ў музей ці тэатр і там атрымліваць асалоду ад экспанатаў, карцін ці ігры акцёраў.

Такім чынам, каб перамагчы гэты стан і пазбегнуць дрэннага настрою, трэба высветліць прычыну і працаваць канкрэтна ўжо з ёй. Калі самастойна не атрымліваецца справіцца з асенняй хандрой, то будзе мэтазгодна не зацягваць і звярнуцца па дапамогу да спецыялістаў.

Алена СМІРНОВА,
загадчыца аддзялення гігіены працы аддзела гігіены Мінскага абласнога цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя.