“Каляровая” дыета

“Лепш пабрыдчэць, чым паправіцца, — сказала мне аднойчы мая новая знаёмая (Ліда, жыхарка Нью-Ёрка, маці дзвюх выдатных дзяўчынак, гаспадыня ўласнага агенцтва па прыбіранні кватэр, магазіна здаровай ежы і касметычнага салона). — Мой самы вялікі кашмар — гэта прачнуцца тоўстай і знайсці ў шафе толькі ад зін шэры спартыўны касцюм, — працягнула яна. — Мне спатрэбілася некалькі гадоў работы з псіхолагам, каб зразумець прычыны майго страху.

Адразу пасля эміграцыі ў ЗША і прыезду ў Нью-Ёрк (мне тады было пяць гадоў), нас пасялілі ў маленькай кватэры ў старым доме. Ведаеш, такія дамы-пеналы: усё маленькае, вузкае, і ліфт апошні раз працаваў у мінулым стагоддзі. Мая бабуля была ад прыроды вельмі поўнай жанчынай: кефір, умеранасць у ежы, кавун па няцотных днях — назаві любы спосаб і яна расказала б табе пра яго да самых дробязей, аднак усе яе спробы пахудзець засталіся нязбытнай марай. Дык вось, калі ёй стала дрэнна з сэрцам, то брыгадзе хуткай дапамогі прыйшлося вельмі пастарацца, каб знесці яе ўніз. Яны вельмі стараліся, праўда, але лесвіца была такая вузкая, што яны яе ўпусцілі, уяўляеш, я была маленькая, бацькі на працы”.
Ліда ўздыхае і стараецца не заплакаць. Яна не кажа пра тое, што цікавасць да ежы была страчана на некалькі гадоў, пра прыступы буліміі і дыягнаставаную анарэксію да старшых класаў. Ёй спатрэбіўся час, каб стаць на ногі ў прамым сэнсе гэтага слова, а яе бацькам перастаць карміць яе з лыжачкі і падтрымліваць добры настрой пры дапамозе антыдэпрэсантаў. Сама Ліда сцвярджае, што яе выратавала… Джулія Чайлд, яе любоў да ежы і жаданне падзяліцца гэтай любоўю. Яна з гордасцю паказвае сшытак з рэцэптамі Джуліі, паліцу з кулінарнымі кнігамі і яе персанальнай гордасцю — квітком на гастранамічнае шоу з аўтографам.

Есці не роўна паправіцца

“Любіць знакамітага кулінара і збіраць яго рэцэпты зусім не роўна жаданню стаць ля пліты. Я разумела, што такім стаўленнем да жыцця я не толькі прычыняю гора сваім бацькам, але і губляю сваё здароўе. Для таго, каб перастаць ганяцца за дыетамі і таблеткамі, мне спатрэбілася не толькі ўзяць сябе ў рукі, але і прыняць першае ў маім жыцці дарослае рашэнне: пайсці вучыцца на спецыяліста па здаровым ладзе жыцця. Мяне навучылі не толькі правільна харчавацца, але і разумець, што такое дыета і як яна ўздзейнічае на арганізм чалавека. Адным з яркіх уражанняў быў аповед пра тое, на якія хітрыкі ідуць людзі для таго, каб стаць больш стройнай: вата, прамочаная апельсінавым сокам, воцат, сода, кляновы сіроп і востры перац”.
Ліда з гордасцю расказвае пра тое, што дзякуючы стыпендыі і атрыманаму гранту ёй удалося не толькі вывучыць асноўныя канцэпцыі збалансаванага харчавання і дыеты, але і распрацаваць уласнае палажэнне аб здаровым ладзе жыцця для сябе і сваёй сям’і. У адным з вегетарыянскіх рэстаранаў яна пазнаёмілася з кухарам, які стаў яе мужам і самым галоўным памочнікам.
Вывучыць і зразумець праблему — значыць прайсці палову шляху, — у адзін голас сцвярджаюць разнастайныя падручнікі па эфектыўным планаванні.
Гісторыя навукі ведае дзве тэорыі харчавання. Першая ўзнікла ў часы антычнасці і звязана з імёнамі Арыстоцеля і Галена, другая — класічная тэорыя збалансаванага харчавання — канчаткова сфарміравалася ў канцы XIX — першай палове XX ст. Не заглыбляючыся ў нетры гістарычных фактаў, асноўную інфармацыю можна было б перадаць так: у нас ёсць арганізм, у які мы ядзім. Усё, што мы сабе наелі, хуценька ператварылася ў кроў, схадзіла да печані па ачыстку і корміць нашы органы.
Сучасныя ўяўленні аб прынцыпах здаровага харчавання пачалі фарміравацца ў XIX стагоддзі, канчаткова склаліся да сярэдзіны XX стагоддзя: перыядычна ўзнікае асаблівая мода на які-небудзь кірунак, але нічога прынцыпова новага з той пары чалавецтва сабе яшчэ не прыдумала.
Адзін са складнікаў многіх тэорый здаровага харчавання — дыеты.
Тлумачальныя слоўнікі вызначаюць дыету як “спецыяльна падабраны харчовы рацыён, а таксама рэжым харчавання”. Часцей за ўсё тэрмінам “дыета” называюць рэжым харчавання, які прымяняецца на працягу абмежаванага часу і з канкрэтнай мэтай. Калі вы дачыталі да гэтага месца, то вы можаце смела лічыць сябе экспертам у гэтым пытанні. Да ўсяго вышэйсказанага застаецца толькі дадаць, што акрамя ўсяго пералічанага існуюць дыеты, звязаныя з верай і рэлігійнымі рытуаламі, самыя цікавыя з якіх:
* Дыета Эдэмскага саду (па сутнасці — вельмі шмат агародніны і садавіны, але з думкамі пра тое, што мы павінны есці тое, што магло расці ў райскім садзе).
* Дыета мудрага слова (якая прадпісвае стрыманасць, прастату і рэкамендацыі есці мяса, калі холадна, голадна ці зімой).
* Пра кашрут, халяль, будызм і рэлігійныя пасты ўсе і так ведаюць.
Усяго ў свеце існуе больш за 350 дыет і рэжымаў харчавання, з іх шырока вядомыя і карыстаюцца папулярнасцю не больш за два дзясяткі: усё астатняе дробна, дорага ці складана ў выкананні.
Пры ўсёй разнастайнасці ідэй на рынку дыеталогіі перамагаюць людзі, якія ўмею ць браць лепшае і даступнае з усіх магчымых напрамкаў адразу. Менавіта гэтую ідэю і ўзялі за аснову людзі, якія прыдумалі каляровую дыету, якая заклікае падзяліць прадукты па колерах і днях тыдня. Яе папулярнасць паступова набірае абароты, асабліва пасля таго, як некалькі найпапулярнейшых амерыканскіх кухараў выступілі ў яе падтрымку і распрацавалі спецыяльныя рэцэпты, а галівудскія псіхолагі хуценька прыдумалі некалькі спецыяльных трэнінгаў, якія дапамагаюць не толькі пахудзець, але і вырашыць шэраг іншых праблем.
Строга кажучы, у самой методыцы няма нічога ўнікальнага, за выключэннем таго факта, што спалучэнне эстэтыкі і дыеты дапамагае лепш адаптавацца да новых умоў харчавання, дапамагае змагацца з дэпрэсіяй і лёгка пераносіцца усімі без выключэння. У дадатак “каляровая” дыета дапамагае без самакатавання скідаць да двух кілаграмаў у месяц. А збалансавана яна настолькі, што “садзіцца” на яе можна хоць на ўсё жыццё.

 

 

 

 

 

 

Таша ЛАПАЦЕНКА,
гастранамічны аглядальнік, партнёр і дарадца Гільдыі шэф-кухараў Беларусі,
член Асацыяцыі рэстаранна-гастранамічных аглядальнікаў Расіі.