Бульба — сэрца лекар

Пра смакавыя якасці бульбы і спосабы яе гатавання мы, здаецца, ведаем усё. А яна, аказваецца, яшчэ і лекавы караняплод. Прыкладна 20—25% ад вагі клубняў складаюць вугляводы (крухмал), каля 2% — бялковыя рэчывы і 0,3% — тлушч. Бялок клубняў багаты на розныя амінакіслоты.

У бульбе змяшчаецца многа калію (568 мг на 100 г сырой масы), фосфару (50 мг), значная колькасць магнію, кальцыю і жалеза.

У клубнях знойдзены вітаміны С, В, В2, В6, В РР, Д, К, Е, фоліевая кіслата, карацін і арганічныя кіслоты: яблычная, шчаўевая, лімонная, кафейная, хларагенавая і інш.

Карысць бульбы

Паколькі бульба змяшчае клятчатку, калій, вітамін С, а таксама вітамін В6, ужыванне гэтага прадукту спрыяе падтрыманню здароўя сэрца. Калій, кальцый і магній, якія прысутнічаюць у бульбе, зніжаюць крывяны ціск.

Жалеза, фосфар, кальцый, магній і цынк у бульбе ўносяць свой уклад у будаўніцтва і падтрыманне моцнасці касцявой структуры.

Халін з’яўляецца важным універсальным пажыўным рэчывам, якое прысутнічае ў бульбе, ён паляпшае сон, важны для мышачных скарачэнняў, падтрымлівае структуру клетачных мембран, дапамагае ў перадачы нервовых імпульсаў, усмоктванні тлушчаў і спрыяе зніжэнню хранічных запаленняў.

Клятчатка, якая ёсць у бульбе, спрыяе добраму страваванню і прадухіляе праблемы са стулам. Харчовыя валокны — важныя фактары ў кіраванні вагой і пахудзенні. У стрававальнай сістэме яны працуюць як баласт і даюць хуткае адчуванне сытасці, зніжаюць апетыт, тым самым змяншаючы агульнае спажыванне калорый.
У бульбе таксама змяшчаецца вітамін С, які працуе як антыаксідант і абараняе скуру ад сонца, а таксама спрыяе сінтэзу калагену.

Ёсць і супрацьпаказанні…

Не ўжывайце бульбу, якая прарасла або мае зялёны колер. Гэтыя прыметы — індыкатары наяўнасці таксічнага злучэння саланіну, які можа адмоўна ўздзейнічаць на крывяносную сістэму і стаць прычынай з’яўлення праблем з дыханнем, а таксама галаўных боляў, мышачных спазмаў і паносу.

Даследаванні паказалі, што ў бульбе пры апрацоўцы вышэй за 120 °С утвараецца хімічнае рэчыва акрыламід. Вызначана, што яно адыгрывае пэўную ролю ў развіцці некаторых форм раку. Смажаныя бульбяныя прадукты, напрыклад, чыпсы і бульба фры, а таксама бульба, смажаная з салам, змяшчаюць значную колькасць акрыламіду, тлушчу і кухоннай солі, так што ў нашых з вамі інтарэсах адмовіцца ад ужывання гэтых прадуктаў раз і назаўсёды.

Акрамя таго, бульба з-за высокай колькасці калію можа быць небяспечна для людзей з захворваннямі нырак, якія суправаджаюцца недастатковасцю іх функцыі. Пашкоджаныя ныркі не ў стане адфільтраваць лішак калію з крыві. Такім чынам, людзям з захворваннямі нырак лепш абмежаваць стравы з бульбы ў сваім меню.

Ужыванне бульбы таксама значна павялічвае рызыку развіцця цукровага дыябету і атлусцення. Гэта адбываецца з-за высокай каларыйнасці прадукту і вялікай колькасці ў ім вугляводаў (крухмалу). Для людзей, якія хварэюць на дыябет і атлусценне, бульба таксама павінна быць абмежавана або цалкам выключана з рацыёну.

Як лепш згатаваць бульбу

Паколькі самая галоўная добрая якасць бульбы — калій, трэба менавіта яго і захаваць. Знаходзіцца ён адразу пад лупінай. Таму калі вы клубні абабралі — калію там ужо не засталося. Каб прыгатаваць бульбу з лупінай, можна скарыстацца адным з трох варыянтаў: запячы, зварыць у вадзе або на пары. Калій лёгка раствараецца ў вадзе, частка яго і сыходзіць пры варцы. Такім чынам, больш карысны спосаб — запяканне.

Сёння бульба заслужана застаецца адным з галоўных прадуктаў на нашым стале. Яна, як і хлеб, не прыядаецца і нічым не можа быць заменена.

Кацярына ГУЗАВА,
урач-гігіеніст Мінскага абласнога цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя.