Восеньскае меню

У свеце ўсё цыклічна: летам нам хочацца лёгкай прахалоды і мора, вясной — абнаўлення і зялёнага салату з маладой агародніны, зімой — свята, падарункаў і абавязкова глінтвейну з духмяным пячэннем.

Восень — гэта спакой, кубачак духмянай гарбаты і няспешная яда ў асяроддзі сям’і. Гэта час, калі мая цяга да знаходжання ў родных сценах рэзка ўзрастае. У непагадзь міжсезоння так прыемна быць дома, што, здаецца, нічога больш у гэтым жыцці ўжо і не патрэбна. Дастаць шарсцяны плед у клетку, зварыць сабе аксамітавую каву, разгарнуць кнігу і забыцца пра ўсё — вось яно — маё асенняе шчасце, абсалютнае і невыкараняльнае. А калі яшчэ і ежу па любімых рэцэптах згатаваць!

Восенню дома добра як ніколі. Гэтае добраахвотнае зняволенне быццам адкрывае новыя шляхі ўглыб сябе і сваіх думак, а адчуванне ўтульнасці нарастае пад уплывам дажджавых кропель, якія маркотна сцякаюць па знешнім баку акна. Нават нягледзячы на тое, што ты нікуды надоўга не адлучаўся, цябе не пакідае пачуццё, з якім звычайна вяртаюцца дадому з працяглага і ўжо надакучлівага падарожжа. Кожная дэталь — штора ў гасцінай, прыадкрытая шуфляда камп’ютарнага стала, дыванок каля канапы, нядбайна кінуты на крэсла пульт, правады, якія тырчаць з-пад тумбы, — усё здаецца да такой ступені мілым, што выклікае прыступ пяшчоты. Час запавольваецца, я гатова проста сядзець і сузіраць гэтыя звыклыя, статычныя банальнасці сваёй нічым не адметнай кватэры.

Асенняя ежа схіляе да асэнсавання і адзіноты. Прадуктовы запас таксама адыгрывае не апошнюю ролю. Шчодрыя восеньскія дары з іх амаль што візантыйскімі фарбамі могуць спакусіць на кулінарны подзвіг нават тых, хто заходзіць на кухню толькі наліць сабе гарбаты.

Рубінава-бурштынна-пурпуровыя россыпы абу­джаюць у людзях старажытныя інстынкты. І вось ужо чалавек, які лічыў сябе да гэтага часу далёкім ад кулінарыі, з асалодай закручвае на кухні слоікі з леча і памідорамі, смажыць шакшуку і запякае баклажаны.

Словам, восень расчыняе перад намі кулінарна-гастранамічныя дзверы так шырока, што шансаў прайс­ці міма практычна не застаецца. Не ведаю, як вам, а мне шукаць сэнс жыцця значна лягчэй не толькі ў цяпле і ўтульнасці, але і ў сытасці. Таму давайце прыступім да справы і згатуем сапраўдны шыкоўны асенні абед, які захаваў цеплыню мінулага лета.

Аксамітавая кава

(На літр напітку, мацунак і салодкасць напітку вы падбіраеце на свой густ.)

2 сталовыя лыжкі растваральнай кавы,

1 сталовая лыжка молатай,

2—3 гарошыны чорнага перцу,

2 сталовыя лыжкі гарэлкі,

цукар на смак.

Дабаўляем усе інгрэдыенты, акрамя га­рэлкі, у 800 мл малака, даліваем 200 мл вады і даём закіпець. Закіпела?

Дабаўляем гарэлку і даём крыху астыць. П’ём.

Запечаная свініна з гарчычнай скарыначкай

Нам трэба (на 4 порцыі):

1 кг мякаці свініны;

1 яечны жаўток;

1/2 ч.л. молатага імбіру;

соль на смак;

зярністая гарчыца;

1 ст.л. мёду;

2 зубкі часнаку;

3 ст.л. вермуту.

У працэсе:

  1. Мяса абмыць, абсушыць сурвэткай.
  2. Часнок абабраць і нарэзаць скрылікамі. Зрабіць у мясе невялікія адтуліны і нашпігаваць кавалачкамі часнаку, нацерці соллю і перцам.
  3. Мяса згарнуць у цэлы кавалак і перавязаць харчовай ніткай.
  4. Змяшаць гарчыцу, мёд і яечны жаўток. Пасаліць, паперчыць.
  5. Нагрэць духоўку да 200°С.
  6. Мяса вылажыць на глыбокую бляху, пры дапамозе кулінарнага пэндзля пакрыць мяса мядова-гарчычнай сумессю.
  7. Паставіць запякаць у духоўку.
  8. Праз 20 хвілін паліць мяса 3 ст.л. вермуту.
  9. Запякаць на працягу 40 хвілін, перыя­дычна паліваючы сокам, які ўтвараецца.
  10. Дастаць з духоўкі, зняць нітку і пада­ваць, парэзаўшы на кавалкі і паліўшы журавінавым соусам.
  11. На гарнір падаць смажаную долькамі бульбу і агародніну.

Такое мяса смачнае ў гарачым і ў халодным выглядзе.

Журавінавы соус

Нам трэба:

300 г журавін;

3 ст.л. цукру;

1 ч.л. мукі.

У працэсе:

  1. 200 г журавін заліць у сатэйніку 100 мл гарачай вады, дадаць цукар, патушыць да поўнага растварэння цукру.
  2. Паціснуць журавіны лыжкай, працадзіць.
  3. Дадаць у соус муку і старанна перамяшаць, каб не засталося камячкоў.
  4. Дадаць астатнія цэлыя журавіны, праварыць 3 хвіліны.

Падаваць да мяса ў гарачым ці халодным выглядзе.

Бульба, запечаная долькамі

Нам трэба (на 4 порцыі):

12 бульбін;

соль, перац;

2 ст.л. курынага тлушчу.

У працэсе:

  1. Бульбу памыць, абабраць.
  2. Нарэзаць долькамі.
  3. Пакласці бульбу ў каструлю, заліць вадой, паставіць на агонь.
  4. Пасля закіпання пасаліць, накрыць накрыўкай, зменшыць агонь і варыць 5 хвілін.
  5. Зняць каструлю з агню, зліць усю ваду, у якой варылася бульба.
  6. Каструлю з бульбай, не здымаючы накрыўкі, пару разоў страсянуць, каб бульба злёгку пабілася аб сценкі каструлі.
  7. Духоўку разагрэць да 180°С. Бляху заслаць фольгай ці паперай для выпечкі.
  8. На блясе распусціць 2 ст.л. курынага тлушчу.
  9. Вылажыць бульбу на разагрэтую бляху з тлушчам.
  10. Запякаць да з’яўлення румянай скарыначкі, перыядычна пераварочваючы долькі бульбы.

Салат з квашанай капусты

Рэгулярнае ўжыванне квашанай капусты на працягу асенне-зімова-вясенняга перыяду зніжае ўзровень халестэрыну і цукру ў крыві, паляпшае зрок, работу страўнікава-кішачнага тракту, работу крывятворнай, сардэчна-сасудзістай і нервовай сістэм, нармалізуе тлушчавы абмен, выводзіць з арганізма таксіны і іншыя шкодныя рэчывы.

Нам трэба (на 4 порцыі):

500 г квашанай капусты;

100 г сцябла сельдэрэю;

4 ст.л. свежых журавін;

1 свежы яблык;

2 ст.л. алею;

1 ч.л. цукру;

пучок зялёнай цыбулі;

пучок зялёнай пятрушкі.

У працэсе:

  1. Сельдэрэй вымыць, парэзаць наўскасяк кавалачкамі таўшчынёй 0,5 см.
  2. Яблык памыць, разрэзаць на чвэрткі, выдаліць асяродак. Нарэзаць тонкімі скрылікамі.
  3. Журавіны перабраць, старанна прамыць у друшляку. Вылажыць ягады на папяровую сурвэтку і абсушыць.
  4. Зялёную цыбулю і пятрушку старанна прамыць і здрабніць.
  5. Лыжкай размяць 1 ст.л. журавін, акуратна зліць сок. Змя­шаць яго з алеем, дадаць цукар.
  6. Перамяшаць капусту з сельдэрэем, яблыкам, дадаць журавіны і здробненую зеляніну.
  7. Заправіць салат алеем з журавінавым сокам.

Пірог з яблыкамі

Нам трэба:

1 шклянка мукі;

1/2 пачка сметанковага масла;

1/3 шклянкі цукру;

2 яйкі;

сода на кончыку нажа, пагашаная лімонным сокам;

соль;

2—3 ст. лыжкі паніровачных сухароў.

У працэсе:

Жаўткі аддзяліць ад бялкоў і ўзбіць з цукрам, дадаць размякчанае сметанковае масла, соду, соль, муку, акуратна перамяшаць, замясіць цеста.

Змазаць патэльню маслам і абсыпаць паніровачнымі сухарамі. Вылажыць цеста на патэльню роўна з борцікамі. Паставіць у папярэдне разагрэтую духоўку і падрумяніць.

З яблыкаў выдаліць асяродак, нарэзаць долькамі і вылажыць на цеста. Бялкі ўзбіць з цукрам і выліць на яблыкі. Запякаць хвілін 10—15.

Кісель гарбузовы

Нам трэба:

500 г гарбуза;

2 грушы;

сок 1/2 лімона;

2/3 шклянкі цукру (можна больш);

4 ст. лыжкі бульбянога крухмалу;

1,5 літра вады.

У працэсе:

Гарбуз нарэзаць дробна, грушы — невялікімі кавалачкамі, апусціць у кіпень і варыць да мяккасці. Дастаць гарбуз і грушы з вады, працерці праз сіта. Зноў пакласці ў адвар, дадаць сок лімона і цукар. Узяць крыху адвару, астудзіць і развесці ў ім крухмал (можна развесці ў кіпячонай вадзе). Акуратна ўліць у асноўны адвар, перамяшаць.

Таша ЛАПАЦЕНКА,
гастранамічны аглядальнік, партнёр і дарадца
Гільдыі шэф-кухараў Беларусі, член Асацыяцыі
рэстаранна-гастранамічных аглядальнікаў Расіі.